Uphando lubonisa ukuba baninzi abantwana abachaphazeleka kukuphazamiseka kotywala kwimveku kunokuba bekucingwa ngaphambili. Oku kwenzeka xa owasetyhini ekhulelwe kwaye esebenzisa utywala. Lo ngumba ophikisanayo kuba kukho iingcali kumacala omabini engxoxo, kodwa njengomgaqo jikelele, indawo yezonyango ibakhuthaza ngamandla abasetyhini abakhulelweyo okanye abo bazama ukukhulelwa ukuba basele utywala.
Baninzi kakhulu abantwana abazalwa benengxaki ezinxulumene notywala ngoonina. Oku kwahluke mpela kuphando lwangaphambili lokuqikelela ukuba umntwana omnye kwabali-100 uwele kumgangatho wokuphazamiseka koomama ekusebenziseni utywala (eUnited States).
Ukuphazamiseka kotywala kwimveku
Ukuphazamiseka kotywala kosana kunokubangela iingxaki zomzimba nezokuziphatha, kunye nobunzima bokufunda. Nangona ezi ngozi zisasazwe ngokubanzi, umyalezo ohambisa indleko yokusela ngexesha lokukhulelwa (kunye nokuzama ukukhulelwa) usenokuba nakho ukunqamka eluntwini.
Kubaluleke kakhulu ukuba wonke umntu azi ukubaluleka kwabasetyhini abakhulelweyo abangaseli tywala ngexesha lokumitha.
Ulwazi oluninzi luyafuneka
Umbutho ufuna ulwazi oluthe kratya ngendlela enovelwano nenenkathalo ukuze abantu basetyhini babe nokuziphatha okunempilo ngexesha lokukhulelwa kwabo okanye kwangaphambi koko xa befuna ukukhulelwa. Ngokumalunga notywala, oku kubandakanya ukungaseli kakhulu okanye ungaseli kwaukubusela.
Abasetyhini abaninzi bayothuswa kukufumanisa ukuba ukusela kwabo kudlula kwinqanaba elikhuselekileyo lokusela utywala xa ukhulelwe. Banokuhlala okanye banxibelelane nabanye abantu abasela izixa ezifanayo zotywala kwaye baqwalasele ukusela kwabo utywala njengesiqhelo, kwaye bayayithathela, kodwa kuyingozi.
Ngesi sizathu, kubalulekile ukufundisa bonke abantu basetyhini abakhulelweyo okanye abacinga ukuba bakhulelwe ukuze bafunde ukukhangela iindlela ezifanelekileyo zokuphepha ukusela utywala. Nokuba umfazi okhulelweyo ulikhoboka lotywala, kuya kufuneka afune ingcebiso kwingcali ukuze bamkhokele kwinkqubo ngaphandle kwesidingo sokusela iziselo ezinxilisayo.
Ukusela utywala ukhulelwe kuyingozi
Igama elithi 'ukuzinkcinkca ngotywala' livakala ngathi alililo eligqithisileyo, kodwa kunjalo. Ngokophando olupapashwe ngo-2015 kwiiPediatrics, ukuzinkcinkca ngotywala kuchazwa 'njengemeko yokusela eyonyusa uxinzelelo lwegazi lomntu kwi-0.08% okanye nangaphezulu.'
Oku kwasekuqaleni kwakusetyenziswa kwinto ethathwa njengeziselo ezintlanu okanye nangaphezulu. Isiselo esiqhelekileyo ngesiqhelo sisixa sotywala esifumaneka kwiglasi yewayini okanye kwiglasi yebhiya. Nangona kunjalo, Ngo-2004 iZiko leSizwe elijongene nokuSetyenziswa gwenxa kotywala kunye notywala laguqula inkcazo yokusela kakhulu kotywala kubafazi ukuba: 'babe neziselo ezingaphezu kwesine'.
I-50% yokukhulelwa ayenzelwanga kwaye owasetyhini angaqhubeka nokusela utywala engazi ukuba ukhulelwe kwinqanaba lokuqala lokukhula komntwana osakhulayo. Ngokungafaniyo ne-autism, Isifo sokukhula kosana esiswini sinqande i-100% Abasetyhini abangaluthathi ulawulo lokuzalwa ngokuqinisekileyo bayacetyiswa ukuba bazi malunga nokusela kakhulu, ngakumbi emva kokuvuthwa kude kube lixesha elilandelayo.
Kukwabalulekile ukuba abasetyhini baqale iivithamini zangaphambili (ixabiso lokuthatha i-folic acid iinyanga ngaphambi kokukhulelwa ukunciphisa iziphene zomnqonqo kunye ne-autism yaziwa kakuhle) nabo bangaseli tywala.
Ukusetyenziswa kotywala akukhuselekanga nangaliphi na ixesha ngexesha lokukhulelwa, nokuba kuthathelwa ingqalelo kwinqanaba lokuqala okanye kwinqanaba lokugqibela. Utywala bunokuchaphazela umntwana ongekazalwa nangaliphi na inqanaba lokukhulelwa.